Trans yağlar, bitkisel yağlardan üretilen doymamış yağlardır. Genellikle margarin ve ticari olarak pişirilmiş veya kızartılmış yiyeceklerin hazırlanmasında kullanılırlar. İki çeşit trans yağ vardır. Doğal olarak oluşan ve yapay trans yağlar. Yapay trans yağlar, hidrojenasyon adı verilen kimyasal bir işlemle üretilen insan yapımı yağlardır. Doğal olarak oluşan trans yağlar, süt ve et de dahil olmak üzere birçok hayvansal üründe bulunabilir.
Trans yağ nasıl üretilir?
Yapay trans yağlar, hidrojenasyon adı verilen kimyasal bir işlemin yan ürünüdür. Hidrojenleme, bitkisel yağların raf ömrünü uzatmak için katılara dönüştürmek için kullanılır. Bu kimyasal işlem, yağın doyma derecesini değiştirir ve sıvı yağları katı ya da yarı katı formlara dönüştürür. Elde edilen ürün oda sıcaklığında katı kalır ve kısmi olarak hidrojenlenmiş yağlar olarak adlandırılır. Hidrojenasyon yiyecekleri koruyarak bozulma ihtimalini azaltır. Bu yöntem aynı zamanda nispeten ucuzdur ve yiyeceğe arzulanan bir tat verir.
Neden trans yağların sağlıksız olduğu düşünülmektedir?
Trans yağın sağlıya yararı bulunmamaktadır. Bunun yerine, birçok hastalığın gelişme riskini artırır. Bu hastalıkların en yaygın olanları şu şekildedir:
Kardiyovasküler Hastalık
Düzenli olarak trans yağları yiyen kişilerin kalp hastalığı ve felç geçirme olasılığı daha yüksektir. Trans yağlar, LDL kolesterolü (kötü kolesterol) ve trigliseritleri yükselterek ve HDL kolesterolü (iyi kolesterol) düşürerek kan kolesterol seviyelerini etkiler.
Trans yağlar, sistemik iltihaplanma, kan pıhtılaşması oluşumunun artmasına ve endotel fonksiyonunun azalmasına veya damar gevşemesine neden olur; bunların tümü kardiyovasküler riske katkıda bulunur.
Şeker Hastalığı
Trans yağlar ayrıca insülin direncine katkıda bulunur ve bu nedenle tip 2 diyabet geliştirme riskini arttırır.
Trans Yağların Kanserojen (Kansere Neden Olan) Özellikleri
Trans yağ, meme kanseri gelişimi ile de ilişkilendirilmiştir. Yapılan bir çalışmada, postmenopozal Avrupalı kadınlarda trans yağ asitlerinin vücut depoları ile meme kanseri gelişimi arasında pozitif bir ilişki olduğu; ancak, bu gerçek diğer popülasyonlarda da onay gerektirdiği sonucu ortaya çıkmıştır.
Trans yağ asitlerinin kolon kanseri riskini arttırdığı varsayılmıştır. İmmün yanıtın değişmesi, hücre duvarı bütünlüğü ve prostaglandin sentezindeki bozulmalar, bunun için öngörülen sebeplerden bazılarıdır.
Hamilelik Komplikasyonları
Trans yağ plasentayı geçebilir ve fetal bozulmalara neden olabilir. Yüksek miktarda trans yağ asidi alımı da preeklampsi riskiyle ilişkilendirilmiştir. Aynı zamanda idrarda yüksek tansiyon ve protein ile karakterize bir durumdur.
Alerji
Yapılan bir araştırmaya göre trans yağ; astım, alerjik soğuk algınlığı ve egzama gibi alerjik durumların görülme sıklığını arttırır. Bu olumsuz etkilerden dolayı, Danimarka, İsviçre, Kanada, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri gibi bazı ülkeler, gıda endüstrisi tarafından trans yağ kullanımını azalttı veya kısıtladı.
Amerikan Kalp Birliği (AHA), kısmen hidrojenlenmiş bitkisel yağlar içeren gıdaların alımının azaltılmasını önermektedir. AHA, doymuş ve trans yağ eklenmeden etin hazırlanmasını önerir.
ABD FDA (Gıda ve İlaç İdaresi), işlenmiş gıdalardaki yapay trans yağları gidermek için de adımlar attı. 2015 yılında FDA, kısmen hidrojene yağın “Genel Olarak Güvenli Olarak Kabul Edilme” veya GRAS olmadığını belirledi.
Dünya sağlık kuruluşu (WHO), özellikle Güney Asya’nın gelişmekte olan ekonomilerinde trans yağ kullanımını ortadan kaldırmak için bir kampanya başlattı.
Hangi yiyecekler trans yağ içerir?
Trans yağ, ticari olarak temin edilebilen kızarmış ve pişmiş yiyeceklerin çoğunda bulunur. Pastalar, dondurulmuş pizzalar, tortilla cipsleri, kurabiyeler, krakerler, bisküviler, kahve kreması ve margarin, trans-fat ile doldurulur. Belirli bir paketlenmiş gıdadaki trans yağ miktarı veya yüzdesi, beslenme gerçekleri panelini okuyarak belirlenebilir. Trans yağ, bileşen listelerine atıfta bulunarak ve kısmen hidrojenlenmiş yağlar olarak adlandırılan bileşenleri arayarak da kontrol edilebilir.
Trans yağ tüketimini nasıl azaltabilirim?
Amerikan Kalp Derneği, trans yağ tüketimini azaltmak için aşağıdaki yolları önermektedir:
- Gıda etiketleri, tüketicilerin trans-yağ gibi katkı maddelerini almamaları konusunda yardımcı olur. İşlenmiş gıdalar satın alırken, kısmen hidrojene edilmiş yağlardan ziyade hidrojene yağ olan birini tercih edin.
- Kuruyemişler ve balıklar yüksek miktarda doymamış omega-3 yağ asitleri içerir ve bu nedenle sağlıklı yağların iyi seçimleridir.
- Meyve ve yeşil yapraklı sebzeler açısından zengin bir diyet yiyin. Tam tahıllı, az yağlı süt ürünleri, kümes hayvanları, balık ve kuruyemişlerin uygun oranlarını ekleyin. Kırmızı et ve şekerli yiyecek ve içecek tüketimini sınırlayın.
- Yemek yaparken daha sağlıklı yağlar kullanın. Kanola yağı, ayçiçeği yağı ve zeytinyağı gibi bitkisel yağlar, doğal olarak oluşan hidrojene olmayan yağlardır.
- Ticari olarak kızartılmış gıdaların ve unlu mamullerin tüketimini sınırlayın.
.svg)
0 Yorum