Askeri uçaklar, keşif, muharebe, nakliye ve eğitim dahil olmak üzere birçok farklı askeri görev için özel olarak tasarlanmış ve üretilmiş hava araçlarıdır. Askeri uçaklar, havadan havaya muharebe, havadan yere saldırılar ve gözetleme görevleri de dahil olmak üzere birden fazla muharebe ortamı için tasarlanmışlardır. Orduya çeşitli durumlarda taktiksel avantaj sağlamak için genellikle radar, gelişmiş aviyonikler ve silah sistemleri gibi en son teknolojiyle donatılırlar. 20. yüzyılın ortalarından beri uçaklar ülkelerin askeri gücünün ayrılmaz bir parçası haline gelmişlerdir.
Mini dronlardan, helikopterlerden, devasa nakliye uçaklarından ve hayalet bombardıman uçaklarına kadar çok sayıda boyut ve konfigürasyonda askeri uçak bulunmaktadır. Her bir hava aracının yetenekleri ve özellikleri, amaçlandıkları göreve göre değişiklik göstermektedir. Savaş uçakları, saldırı helikopterleri, nakliye uçakları ve keşif uçakları günümüzde en sık kullanılan askeri uçaklardan bazılarıdır. Son yıllarda ülkelerin envanterlerinde insansız hava araçları ve dronların sayısı hızla artış göstermektedir.
Günümüz modern savaşlarında askeri uçaklar, kara kuvvetlerine hava desteği sağlamada, keşif görevlerinin yürütülmesinde ve düşman hedeflerine karşı havadan karaya saldırıların başlatılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Ayrıca arama kurtarma, afet yardımı ve tıbbi tahliye gibi insani görevlerde de kullanılmaktadırlar. Son teknolojiye sahip askeri uçakların üretilmesi ve konuşlandırılması, ulusların küresel savunmasında hayati bir rol oynamaya devam etmektedir.
Askeri Uçakların Evrimi
Pratikte ve tarihte ilk uçak, sıcak hava ve hidrojen balonuyla yerde havalanan hava aracı olmuştur. 1783 yılında üretildiklerinde, bu balonların askeri amaçlar için uyarlanmasına karar verildi. Bu amaçla Fransız Ulusal Konvansiyonu, 1793 yılında orduya bağlı bir balon organizasyonunun kurulmasına izin verdi ve 2 Nisan 1794’te bir “Aérostiers” şirketi kuruldu. Bundan iki ay sonra Fransa’nın Nord ili sınırlarındaki Maubeuge yakınlarında ilk balonla askeri araştırma gerçekleştirildi. Balonların yaygınlaşmaya başladığı 1799’dan önce, bu yeni hava araçları Fransız ordusuna savaşlarda ve kuşatmalarda çok sayıda zafer kazanmasına bizzat katkıda bulundu. Sonraki yıllarda Amerikan İç Savaşı sırasında diğer ülke orduları ve 1884’ten 1901’e kadar Afrika’daki İngilizler benzer keşif uçaklarını kullandılar.
Gerçek askeri havacılık, on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında uçuşa elverişli zeplinlerin geliştirilmesiyle başladı. İlk uçak ise yirminci yüzyılın ilk 10 yılında geliştirildi. 17 Aralık 1903’te motorlu bir uçakla, sürekli ve kontrollü uçuşları gerçekleştiren Wilbur ve Orville Wright, ürettikleri bu uçak tipinin özellikle askeri gözetim için oldukça yararlı olacağına inanıyorlardı. Şubat 1908’de ABD hükümeti, iki kişiyi saatte minimum 65 km hızla yaklaşık 200 km boyunca taşıyabilen bir askeri uçağın üretimi için ilk sözleşmeyi imzaladı. Haziran 1909’da teslim ettikleri uçağın adı “Aeroplane No. 1, Heavier-than-air Division, Amerika Birleşik Devletleri hava filosu” idi.
1914’e gelindiğinde ise keşif, bombardıman ve uçak gemisi tabanlı uçakların tümü hızla gelişiyordu ve bazıları savaşta kullanıldı. 23 Ekim 1911’deki İtalyan-Türk Savaşı sırasında, İtalyan bir havacı olan Blériot XI tek kanatlı uçağını Libya’nın Trablus yakınlarındaki düşman mevzileri üzerinde bir saat boyunca uçurdu. Dokuz gün sonra, ilk bombalı saldırıda bir pilot Türk mevzilerine dört adet el bombası attı. Uçan hava araçlarının savaşlarda ne kadar etkili ve önemli rol oynadığı görülmeye başlanınca sonraki yıllarda tüm ülkeler tarafından üzerine yatırım yapılan ve önemli paralar harcanan en önemli araçlar haline geldiler.
Askeri Uçak Çeşitleri ve Kullanım Amaçları
Günümüzde en çok askeri uçağa sahip olan ülkelerin listesi belirlenirken şu hava araçlarının sayısı baz alınarak bu liste oluşturulmaktadır.
Savaş Uçağı
Düşman uçaklarını yok ederek veya uzaklaştırarak hayati hava sahalarının kontrolünü elde tutmaya yarayan hava araçlarıdır.
Bombardıman Uçağı
Yüzey hedeflerine patlayıcı veya füzelerle saldırmak üzere tasarlanmış daha büyük, daha ağır ve daha az çevik hava araçlarıdır.
Saldırı Uçağı
Bombardıman uçaklarından ve savaş uçaklarından daha düşük irtifalarda uçarlar ve tanklara, askeri birliklere ve diğer yer hedeflerine saldırırlar.
Nakliye ve Kargo Uçakları
Orta veya uzun mesafelerde silah, malzeme ve birliklerin taşınması için geniş iç kapasiteye sahip büyük gövdeli hava araçlarıdır.
Helikopterler
Yer desteği, birliklerin taşınması, kısa mesafe taşımacılığı ve gözetleme amacıyla kullanılan döner kanatlı uçaklardır.
İnsansız Hava Araçları (İHA)
Sensörler, işaretleyiciler, elektronik vericiler ve hatta saldırı silahları taşıyan uzaktan kumandalı veya otonom olarak yönlendirilen hava araçlarıdır. Son yıllarda adlarından sıkça söz ettiren hava araçlarının başında gelmektedirler. Günümüz savaşlarında önemli roller üstlenen bu hava araçlarının teknolojilerinin geliştirilmesi için ülkeler tarafından büyük yatırımlar yapılmaktadır.
Askeri uçakların evriminden ve çeşitlerinden detaylıca bahsettikten sonra en çok askeri uçağı olan ilk 25 ülkenin listesini ve Türkiye’nin sahip olduğu askeri uçak sayısıyla bu listede kaçıncı sırada yer aldığını aşağıdaki tablo üzerinden detaylıca görebilirsiniz.
Sıra | Ülke | Toplam Uçak Sayısı |
1 | ABD | 13.300 |
2 | Rusya | 4.182 |
3 | Çin | 3.166 |
4 | Hindistan | 2.210 |
5 | Güney Kore | 1.602 |
6 | Japonya | 1.451 |
7 | Pakistan | 1.413 |
8 | Mısır | 1.069 |
9 | Türkiye | 1.065 |
10 | Fransa | 1.004 |
11 | Kuzey Kore | 947 |
12 | Suudi Arabistan | 897 |
13 | İtalya | 850 |
14 | Tayvan | 737 |
15 | Brezilya | 665 |
16 | Birleşik Krallık | 663 |
17 | Yunanistan | 635 |
18 | Almanya | 601 |
19 | İsrail | 601 |
20 | Birleşik Arap Emirlikleri | 565 |
21 | Cezayir | 547 |
22 | İran | 541 |
23 | İspanya | 517 |
24 | Tayland | 488 |
25 | Meksika | 468 |
- Tabloda yer alan tüm veriler Global Firepower’da yer alan güncel bilgiler baz alınarak hazırlanmıştır.
0 Comments